İrlanda Patates Kıtlığı (1845-1849), bir milyonun açlıktan ölmesine ve bir milyonunun çoğunlukla Kuzey Amerika’ya gitmek üzere anavatanını terk etmesine neden olan büyük bir felaketti.
İrlanda Patates Kıtlığı ve Osmanlı
Bu kıtlığın pek çok İrlandalı için ne kadar yaralayıcı olduğunu ve acının muazzam olduğunu kelimelerle ifade etmek gerçekten zor. Psikolojik yaralar bugün hala İrlanda’nın ruhunu etkiliyor.
Drogheda Argus
Drogheda Argus’un “İthalat” sütunu, 15 Mayıs 1847, modern Selanik osmanlı gemileri olan “Selanik” ten yola çıkan, vurgulanan ikisi de dahil olmak üzere üç yabancı geminin gelişini not eder.
İrlanda Vatandaşlarının Osmanlı’ya Gönderdikleri Mektup
İrlandalılar, Osmanlı İslam devletinin halifesine minnetle şu mektubu gönderdiler: “Biz İrlanda soyluları, beyleri ve sakinleri, Osmanlı Padişahının kıtlık felaketi nedeniyle yaptığı cömert yardımlar için teşekkür ve şükranlarımızı sunmak istiyoruz. Devam eden ölüm ve kıtlık tehdidinden kurtulmak için diğer ülkelerin yardımına başvurmamız kaçınılmazdır. Osmanlı Padişahının bu yardım çağrısına cömertçe karşılık vermesi, Avrupa devletlerine örnek teşkil etmektedir. Sayılar rahatladı ve bu zamanında hareketle yok olmaktan kurtuldu. Osmanlı Padişahı ve beyliklerinin başımıza gelen musibetlerde yardımı için teşekkür eder, hürmetlerimizi sunarız.”
Osmanlı Gemileri
Uzak diyarlardan bir padişahın bu trajediyi duyduğunu ve açlıktan ve hastalıktan ölen İrlanda halkına yiyecek ve ilaçla dolu gemiler göndermek için yola çıktığını duymak adeta bir peri masalı gibi geliyor.
Osmanlı Padişahı’nın Kıtlık Karşısındaki Tutumu
Osmanlı Padişahı Abdülmecid, İrlandalı dişçisinin çektiği acıyı duyunca, İrlandalıların içinde bulunduğu duruma büyük bir acıma ve üzüntü duydu. Sultan aslen aç halka 10.000 sterlin bağışlamak istedi, ancak İngiliz diplomatlar bunu duyunca şok oldular çünkü Kraliçe Victoria 2.000 sterlinlik küçük bir bağış yapmıştı.
İngiliz Hükümeti büyük bağışı kabul etmeyi reddetti, bu yüzden sadece 1.000 pound gibi küçük bir miktar bağışladı, ancak gizlice yiyecek yüklü beş gemi gönderdi!
Tahmin edebileceğiniz gibi, İngiliz hükümeti bunu duymaktan memnun olmadı ve donanma yardımın gelmesini engellemek için bir abluka girişiminde bulundu. Gemiler hatlardan geçerek İrlanda Drogheda’ya ulaştılar ve burada yiyecekleri dağıttılar.
Drogheda Halkı’nın Türklere Karşı Olan Büyük Sevgisi
Drogheda halkı, şehirlerinin armasına İslam ve Osmanlı sembollerini ekledikleri için çok müteşekkirdi.
- Şövalye miğferinin üstündeki İslami Semboller.
Açlık çeken insanların gıda yardımı ile gelen Türk gemilerini görünce ne kadar mutlu olduklarını hayal etmek zor olmasa gerek. James Hack Tuke’ye göre, insanlar “şalgam, yılanbalığı ve deniz yosunu üzerinde yaşıyor ya da daha doğrusu açlıktan ölüyorlardı.
Ama hikaye burada bitmiyor.
Kırım Savaşı sırasında İngiltere, genişleyen Rus İmparatorluğu’na karşı mücadelelerinde Osmanlı İmparatorluğu’na katıldı. Savaşta yaklaşık 30.000 İrlanda askeri görev yaptı ve İrlanda halkının en büyük ihtiyaç zamanlarında kendilerine yardım eden Sultan’ı savunmak için büyük bir coşkuyla hizmet ettiği görüldü.
Bu en yüksek merhamet biçimi, Birinci Dünya Savaşı sırasında bile hatırlandı.Osmanlı İmparatorluğu’nun bir kıtlık sırasında yardım ettiği hikayelerini hatırlayan İngiliz subayların, İrlandalıların, Osmanlılara karşı savaşmak istemedikleri rivayet edilir.
Sultan Abdülmecid, insanlığın ne derece iyi olabildiğine olan inancın bir modelidir.
Türk şair ve diplomat Yahya Kemal Beyatlı’nın, 1923 Lozan Antlaşması müzakereleri sırasında Avrupalı delegelerin sergilediği olumsuz tutuma kıyasla İrlandalı bir delegenin Türk heyetine desteğine hayran kaldığı rivayet edilir. Daha sonra İrlandalı delegeye verdiği desteğin nedenini sorma fırsatı buldu. “Benim gibi her İrlandalı bunu yapmakla yükümlüdür. Açlık, kıtlık, ölümle mücadele ederken diğer Avrupalılardan hiçbir yardım ve destek görmedik. Ama atalarınız bize hem para hem de yiyecek gemileri gönderdi. Bu konuda, çok sayıda İrlandalı hayatta kaldı.
Yorumlar